آخرین نسل(کتاب مطالعات اجتماعی سال اول دببرستان)

حیف داره میشه.خیلی با موضوعاتش حال می کنم .کتاب درسی مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان را می گویم. مطالبش آخرین نسل ازموضوعات درسی علوم اجتماعی مبتنی بر آموخته های 20 سال پیش جامعه ما و دوران دانشجویی خودم  است.کتاب های  علوم اجتماعی دوم وسوم وچهارم فعلی دبیرستان یا رویکرد فلسفی دارد یا فرهنگی یا سیاسی. به همین خاطر هم دانش آموزان وهم معلمان با آن رابطه خوبی ندارند.همچنین با شرایط جامعه ما همخوانی ندارد.اما اگر به موضوعات درس مطالعات اجتماعی اول دبیرستان که در پایین آمده نگاه کنید می بینید که همه مطالب آن با لایه های اجتماعی جامعه خودمان ایران مطابقت دارد.

امسال یعنی سال تحصیلی 94-93بعنوان آخرین سال تحصیلی نظام جدید آموزشی که از سال 1374 شکل گرفت در پایه اول دبیرستان است. سال بعد دیگر چیزی بنام اول دبیرستان نخواهیم داشت.در این پایه احتمالا بیشتر کتاب ها به تاریخ می پیوندند.از این رو سعی می کنم مهمترین قسمت های کتاب مطالعات اجتماعی را که حدود 20 سال آنرا تدریس کردم در اینجا بنویسم تا هم یادگاری از دوران تدریس این کتاب و محتوای آن را برای همیشه داشته باشم و هم برای دانش آموزان نسل آخر که  فصلهای پنجگانه این کتاب را می خوانند خاطره ایی از نحوه تدریس بنده و مثال ها و بحث های سیاسی و اجتماعی که در کلاس مطرح می شد باشد.به دانش آموزان  عزیز توصیه می کنم هنگام مطالعه این درس یک نکته را فراموش نکنند و آن عشق و علاقه اینجانب به فراوانی مثالهایی که برای هریک از موضوعات کتاب می زدم تا شما خیلی خوب به عمق آن مسئله پی ببرید.

در ضمن اگر خاطره ای از مباحث کتاب دارید ممنون می شوم با ذکر نام و نام خانوادگی خود همراه با کلاس در بخش نظرات آنرا بطور مختصر بیان کنید.

الف- ترم اول

فصل اول:

1-شناخت حاصل از زندگی و شناخت علمی

2-تعامل اجتماعی و انواع گروههای بادوام مثل خانواده وملت واینکه اثرات "ما" بودن در جامعه بیشتر است یا "من" بودن

3-ارزش وهنجار- تفاوت آنها چیست؟فایده آنها برای جامعه چیست؟

4-هماهنگی وتضاد ارزشها در جامعه

5-خودآگاهی چیست؟چگونه حاصل می شود؟

6-خصوصیات افرادی که دچار دوگانگی ارزشی می شوند.

7-خصوصیات افرادی که دچار مطلق گرایی می شوند.

فصل دوم:

8- تعریف نقش اجتماعی با مثال های گوناگون از خودتان.

9-حقوق نقش وتفاوت آن با تکالیف نقش همراه با چند مثال از حقوق والدین و معلمان و شهروندان و حاکمان

10-علت وابستگی نقشها در گروه چیست؟

11-تعریف آرمان اجتماعی همراه با مثال.تعریف خودم:مهمترین ارزشها و اهداف هر گروهی که به آسانی دست یافتنی نیست وبرای رسیدن به آن باید تلاش زیادی کرد و گاهی باید جانفشانی کرد مثل آزادی . رفع فقر. نابودی فساد. امنیت.

12-خصوصیات یک سیستم یا یک نظام یا یک دستگاه مانند موتور ماشین یا قلب یا  مدرسه یا خانواده

13-تعریف نظام اجتماعی همراه با مثال

14-تفاوت خرده نظام با نظام اجتماعی کل و مهمترین خرده نظام های جامعه چیست؟ نظام سیاسی-نظام اقتصادی-نظام آموزشی-نظام خانواده

15-نتایج مطلوب و نا مطلوب یک نظام اجتماعی در جامعه مثل مدرسه

16-هماهنگی در نطام اجتماعی کل مثل رشد اقتصادی در کشور پیشرفته

17-تعریف جامعه پذیری همراه با مثال

18-عوامل جامعه پذیری

19-انواع روشهای جامعه پذیری با تعریف ومثال

20-فایده جامعه پذیری افراد چیست؟

فصل سوم:

19-تفاوت نظام خانواده با سایر گروهها

20-اثرات و فواید نظام خانواده برای نظام اجتماعی کل یا همان جامعه و کشور

21-تاثیرات نظام خانواده بر فرد مثل رشد شخصیت یا استقلال داشتن فرزندان

22-چرا نظام خانواده در طول تاریخ باقی مانده است؟

23-چرا زن و شوهر ها انتظارات همدیگر را برآورده نمی کنند؟سه دلیل اجتماعی آن را بطور مختصر بنویسید.

24-دو خصوصیت دوره نوجوانی چیست؟

25-دو مثال برای  اجتماعی شدن متفاوت والدین با فرزندان

توجه :

1-جملاتی که در کتاب کلمات قرمز رنگ دارند را یاد بگیرید.

2-به نمودارهای کتاب توجه کنید.

3-مروری برفصل نیز خوانده شود.

4-بارم فصلها عبارتند از فصل اول 7نمره-فصل دوم 8نمره- فصل سوم 5نمره

لطفا به این سوال نظرسنجی در بخش نظرات پاسخ دهید(در یک کلمه):

1-مهمترین عیب من در کلاس چیست؟

2-برای تدریس من حقیر چه نمره ای می دهید؟

ترم دوم

فصل چهارم

26-انواع فعالیت اقتصادی با مثال(تولیدی-توزیعی-خدماتی)

27-تفاوت رابطه دوستانه و رابطه اقتصادی

28-قاعده یا قانون مالکیت

28-انواع خرده نظامهای اقتصادی

29-تضاد طبقاتی و ارزشی شدن پول

30- عوامل موثر بر انتخاب شغل بخصوص خویشتن پنداری

31- انواع بیکاری همراه با مثال

32- رکود اقتصادی

33- راه های دخالت دولت در اقتصاد

فصل پنجم

34- وظیفه نظام سیاسی

35- انواع حکومت ها به همراه ویژگی آنها

36- انواع حکومت ها از نظر ارسطو

37- وظایف و  ویژگی های نقشهای رهبری - رئیس جمهوری - نمایندگان مجلس - شورای نگهبان - مجلس خبرگان و خطیب نماز جمعه

38- انتخاب کور چیست؟

39- انواع تهدید های خارجی

40- نقش احزاب سیاسی در کشور

41-مراحل انتخاب نمایندگان

گروههای آموزشی

چند سال بود که به جلسات گروههای آموزشی نرفته بودم.که این البته دلایل خود را دارد.و این دلایل نه مختص من بلکه بسیاری از همکاران بخصوص مردان است که عرض می شود.

1- حضور در این جلسات چندان امتیازی ندارد.

2-کمترین تاثیر گذاری را در فرایند تدریس و آموزش دارد.

3-این گروهها حتی در سطح سازمان نیز( بخصوص در دوره دبیرستان) ازهیچ نفوذی در انتقال محتوای جلسات برگزار شده و انتقاد به مفاهیم کتاب های درسی مخصوصا کتب درسی علوم اجتماعی به مولفین این کتابها را ندارند.

4-دیگر این جلسات از شادابی گذشته بر خوردار نیست .برای مثال دیگر از اردوهای علمی  دسته جمعی برای معلمان خبری نیست.اردوهای درس جغرافیا .اردوهای درس تاریخ.اردوهای درس زمین شناسی.اردوهای درس جامعه شناسی.

5-هیچگونه نوآوری وخلاقیت در رئوس برنامه های این نهاد وجود ندارد وبر عکس سالهای گذشته از کمترین جذابیت برخودار شده است.

من وقتی در این جلسه شرکت کردم تعداد افراد حاضر نسبت به جلسات سال های گذشته خیلی کم شده بود.وهمین موضوع باعث می شود که ارتباط  بین معلمان و همکاران هم کم شود و به طبع آن هماهنگی برای تدریس مناسب و یکدست هم کاهش می یابد.

شاید یکی از علل آن توسعه فضای مجازی ونقش پررنگ آن در آموزش و پرورش باشد.ولی اشکال جایی دیگر است.رویکرد آموزش وپرورش تغییر کرده است.نگاه از بالا همه چیز را خراب می کند.معلمان جز اجرا کنندگان تصمیمات از بالا هویت دیگری ندارند.واین عاملی برای بی انگیزه شدن آنها برای عدم مشارکت  در همه زمینه های اموزشی  از جمله  بی توجهی به برنامه های گروههای آموزشی مناطق  ویا حتی تدریس خوب و خیلی چیز های دیگر می شود.

از کلاس چه خبر(فاجعه)

امروز از بچه ها سوالی پرسیدم که جوابش برای من فاجعه بود.سوال این بود :چند نفر از شما صبجانه نخوردید؟فکر می کنید از 38 نفر چند نفر صبحانه نخورده بودند؟28 نفر . وقتی این تعداد دستشان بالا رفت از تعجب شاخ در آورده بودم.

کارشناسان بهداشت می گویند مهمترین وعده ی غذایی صبحانه است.چطور ممکن است که کسی بدون خوردن صبحانه به مدرسه بیاید؟گرسنگی فرد مانع یادگیری درس می شود.وهمین باعث می شود فرد تمرکز لازم را برای یادگیری درس معلم نداشته باشد وحواسش جای دیگری باشد.

سخنی با والدین گرامی:صبحانه خوردن فرزندانتان را جدی بگیرید.با آنها صبحانه بخورید. آنها از اینکه شما صبح ها خواب هستید یا بهر دلیل با آنها صبحانه نمی خورید گله دارند.این مطلب را بنده سالها در کلاس های درس دیده ام.اگر نمی توانیدبا آنها  صبحانه  میل کنید حداقل برای آنها  بقول قدیمی ها یک بله (ساندویجی از نون و پنیر ) تهیه کنید.

دانش آموز و موبایل ومدرسه

در حال درس دادن بودم که چیزی نگاهم را جلب کرد.او سرش پایین بود با دستش توی میز چیزی را جابجا می کرد.فهمیدم که موبایلش روشن است. او در حال ارسال پیامک بود.حالا به کی؟خدا می داند.مهم این نبود.مهم این بود که به درس توجه نمی کرد.موبایلش را گرفتم .عجب موبالیم بود.گران قیمت و شیک.ما که هنوز که هنوزه بعد از 44 سال یک همچین موبایلی نداریم.بگذریم.

جامعه شناسان معتقدند که اول باید فرهنگ استفاده از  چیزی مثل موبایل باید وارد شود بعد خودش بیاید وگرنه جامعه دچار پس افتادگی فرهنگی می شود.در حال حاضر این طوری شده است. فرهنگ استفاده از این وسیله در مدرسه هنوز جا نیفتاده است.

 آیا یک دانش آموز 15 ساله در مدرسه نیاز به موبایل دارد؟ 

آیا باید سرکلاس درس آن را روشن کند؟

آیا باید فیلمهایی که بسیار بد آموزی دارد را در مدرسه ببیند و حتی به دیگران هم نشان بدهد؟

یک دانش آموز 15 ساله چه لزومی دارد که سر کلاس درس به دیگران (دوست پسر خود.دوست دختر خود و...)پیامک بدهد؟

بعد هم برای فرار از امر و نهی و سرزنش پدر و مادر و احیانا چک کردن موبایلشان ان را پاک می کنند.

توصیه ایی هم به پدران مادران عزیز می کنم که امید وارم از تجربه بنده حقیر که سالها با فرزندان شما سرو کار دارم نیز استفاده کنید.

پدر و مادر گرامی:

بچه های شما روح لطیفی دارند.گاهی در موبایلشان کلیپ های بسیار خشن نگاه می کنند که برای پرورش روح وشخصیت شان مناسب نیست.خودم یک روز در گوشی موبایل یک دانش آموز چگونگی سر بریدن یک کودک 10 ساله را توسط یک داعشی دیدم. حتی قمه زدن های وحشت ناک را آنها می بینند.به شما توصیه می کنم موبایل فرزندانتان را بیشتر کنترل کنید.نباید نوجوانان ما خشن بار بیایند.باید روحی لطیف داشته باشند. اگر خشن بار بیایند در آن صورت ممکن است بعد ها هم از این خصوصیت در زندگی خانوادگی خود استفاده کنند.نسبت به فرزندان خود و همسران خود هم خشن باشند.

به نظر شما یک آدم معمولی وساده و مهربان احتمال اسید پاشی بیشتر دارد یا یک فرد با روحیه حشونت پرور؟ کودکان و نوجوانان این سرزمین امانت هستند. باید بیشتر از صلح ودوستی و مهربانی و گذشت و فداکاری یاد بگیرنند تا جنگ و دعوا و کینه و دشمنی

والدین گرامی اگر می توانید جلو گیری کنید از آوردن موبایل توسط فرزندتان به مدرسه . واگر نمی توانید دو کار کنید:

1- برای آنها موبایل ارزان قیمت بخرید .

2- به آنها فرهنگ استفاده از موبایل را بیاموزید.

از کلاس چه خبر(یک اتفاق جالب)

امروز در کلاس درس تاریخ دوم انسانی  یک دانش آموز حرکت قشنگی را انجام داد که مورد استقبال و تشویق همه دانش آموزان وبنده قرار گرفت که لازم دیدم آن را بنویسم تا بعنوان خاطره ایی زیبا باقی بماند.

آقای مهدی  فنبری دانش آموز خیلی خوبیست.او از من اجازه خواست تا مطلبی را برای همه بگوید تا هم  خودش  رضایت قلبی پیدا کند و هم به نوعی از مادرش(بخصوص) و پدر و معلمانش که در این چند سال خیلی چیز ها  به او یاد دادند تشکر کرده باشد.

او گفت که دیروز از مادرم اجازه گرفتم که با دوستانم بروم قهوه خانه تا قلیون بکشم.مادرم چون شناختی کامل از من داشت و می دانست که من اینکاره نیستم به من اعتماد کرد و اجازه داد که بروم. وقتی اولین پک را زدم فهمیدم که چه چیز بیخودیست و از آنجا فهمیدم که هر آنچه پدر ومادر برای فرزندشان می خواهند جز صلاح آنها نیست.در بازگشت به خانه دست مادرم را بوسیدم و از او به خاطر زحمات این چند ساله و همچنین اعتمادی که به من کردتشکر کردم.

او سپس از من نیز بعنوان نماینده تمام معلمانش که به او درس اخلاق دادند تشکر و قدردانی کرد و دست من را نیز بوسید که من نیز شرمنده شدم.

در این حالت همه بچه ها از کار او بسیار لذت بردند و کار اورا تحسین کردند. من نیز برای او و خانواده اش آرزوی موفقیت کردم.